Hoe duurzaam is epoxy eigenlijk?

Epoxy is populair onder makers, creatievelingen en doe-het-zelvers. Het materiaal is sterk, glashelder, goed te combineren met pigmenten en geschikt voor uiteenlopende projecten. Denk aan sieraden, kunstobjecten, onderzetters of meubels.

De vraag naar epoxy groeit snel. Tegelijkertijd groeit ook de behoefte naar duurzame epoxy. Veel mensen vragen zich af hoe milieuvriendelijk epoxy eigenlijk is. Hoe milieuvriendelijk is dit materiaal eigenlijk? En bestaan er al alternatieven die minder belastend zijn voor het milieu? Wij gaan je er alles over vertellen. 

Waar wordt epoxy van gemaakt?

De meeste epoxygietproducten voor creatief gebruik, zoals resin art, zijn gebaseerd op aardolie. Er worden stoffen gebruikt zoals bisfenol A en epichloorhydrine. Deze chemische verbindingen zorgen voor de sterke, harde eigenschappen waar epoxy zo om bekendstaat.

Die kracht heeft ook een keerzijde. Na uitharding verandert epoxy in een thermoharder. Het kan dan niet meer worden omgesmolten of opnieuw verwerkt. In tegenstelling tot thermoplasten is hergebruik dus niet mogelijk. Een mislukt gietproject of restmateriaal belandt vaak bij het afval en verdwijnt daar voorgoed.

De opkomst van milieuvriendelijke epoxy

Er gebeurt de afgelopen jaren veel op het gebied van innovatie. In laboratoria en bij producenten wordt hard gewerkt aan epoxyharsen die beter zijn voor mens en milieu. De eerste resultaten zijn veelbelovend.

Bio-gebaseerde epoxy is in opkomst. Deze producten zijn deels of volledig gemaakt van hernieuwbare grondstoffen zoals sojaolie, lignine of glycerol. In sommige gevallen bestaat de hars zelfs tot 100% uit biogebaseerde ingrediënten. Het nadeel is dat deze op het moment nog erg duur zijn. 

Onderzoekers ontwikkelen ook recyclebare netwerken. Deze speciale epoxyharsen kunnen na gebruik chemisch worden afgebroken tot hun oorspronkelijke bouwstenen. Dat maakt echt circulair gebruik mogelijk, iets wat met traditionele epoxy niet lukt.

Daarnaast verschijnen er steeds meer watergedragen systemen op de markt. Deze harsen bevatten geen oplosmiddelen en stoten minder schadelijke dampen uit. Dat is beter voor de luchtkwaliteit, vooral bij gebruik binnenshuis.

Niet elk nieuw type epoxy is direct geschikt voor creatieve toepassingen. De verwerking, uitharding of helderheid kan afwijken van wat je gewend bent. Toch gaan de ontwikkelingen snel en wordt de keuze steeds breder.

Duurzamer werken met epoxy

Creatief werken en milieubewust bezig zijn met epoxy gaan prima samen. Met een paar slimme keuzes haal je het meeste uit je materiaal én beperk je verspilling.

• Werk nauwkeurig: meng alleen wat je echt nodig hebt. Blijven er toch kleine restjes over? Giet ze dan in een kleine mal om sleutelhangers, testers of decoraties van te maken.
  
• Laat restmateriaal uitharden: vloeibare epoxy hoort niet in het afval. Door restjes volledig te laten uitharden, maak je ze minder belastend voor het milieu.
  
• Kies indien mogelijk bio-epoxy: er komen steeds meer varianten op de markt die deels zijn gemaakt van hernieuwbare grondstoffen. Let goed op bio-based percentages of betrouwbare keurmerken bij het kiezen van je product.
  
• Gebruik herbruikbare materialen: werk met siliconen mallen en mengbekers die je kunt gebruiken. Zo vermijd je wegwerpproducten en creëer je minder je afval tijdens het werken met epoxy of polyester. 

Zijn er goede alternatieven voor epoxy?

Er bestaan materialen die soms als alternatief voor epoxy worden genoemd, zoals jesmonite, betonpasta, UV-hars of zelfs bioplastics. Deze producten hebben elk hun eigen voordelen, maar vervangen epoxy niet. Vooral als je werkt met transparantie, pigmentwerking of sterke coatings, biedt epoxy nog altijd de beste resultaten.

Jesmonite is bijvoorbeeld populair voor het maken van decoratieve objecten. Het is stevig, snel uithardend en watergedragen. Transparantie en diepe kleurmenging zijn hier echter niet mogelijk. Ook is Jesmonite veel minder sterk: niet te vergelijken met epoxy. Voor gietprojecten met een glashelder effect is het geen geschikt alternatief.

UV-hars werkt snel en is handig voor kleine projecten, zoals sieraden. Toch is het gevoeliger voor vergeling, minder geschikt voor dikkere lagen en veel prijziger per milliliter. Voor grotere projecten is dit dus minder praktisch.

Bioplastics en natuurlijke harsen worden volop ontwikkeld. Op dit moment zijn ze nog niet stabiel of helder genoeg voor de meeste creatieve toepassingen met pigment en mallen. Ook de verwerking is vaak lastiger en minder vergevingsgezind voor beginners.

Waarom blijft epoxy de beste keuze?

Epoxy is en blijft de nummer één keuze voor creatieve projecten. Niet alleen vanwege de helderheid en kracht, maar ook door de veelzijdigheid. Er is eigenlijk geen ander materiaal dat zóveel mogelijkheden biedt in één product.

Je kunt epoxy in siliconen mallen mee gieten, objecten of tafels coaten, kunst of functionele items zoals onderzetters, sieraden en meubels maken. Epoxy is betrouwbaar, hecht goed, hardt sterk uit en blijft langdurig mooi. Vooral de glasheldere afwerking en diepe kleurwerking zijn moeilijk te evenaren.

Veel alternatieven zijn óf niet transparant, óf niet sterk genoeg, óf lastig te verwerken. Epoxy is zeer gebruiksvriendelijk, zeker met de juiste begeleiding. Voor wie net begint én professionals is het een betrouwbaar materiaal waarmee je steeds nieuwe technieken kunt ontdekken.

De toekomst van epoxy is groener

Duurzaamheid en kunsthars groeien steeds dichter naar elkaar toe. Epoxy was ooit vooral een industrieel product zonder veel aandacht voor de impact op het milieu. Inmiddels ontstaan er volop bewuste alternatieven. Denk aan bio-epoxy, recyclebare harsen en nieuwe manieren van werken die verspilling helpen voorkomen.

Creatief blijven zonder je ecologische voetafdruk te vergroten komt steeds dichterbij. Bij itsOkay.nl volgen we deze ontwikkelingen op de voet. Zodra er epoxy beschikbaar is die echt duurzaam is, betrouwbaar is én niet te duur voegen we deze aan onze webwinkel toe.

Toch wil dat niet zeggen dat je nu slecht bezig bent als je met epoxy werkt. Als jij bijvoorbeeld siliconen gereedschappen gebruikt en restjes verwerkt in kleine mallen, ben je al bewust en duurzaam bezig op je eigen creatieve manier.

🔎 Meer leren over epoxy? Lees ook ons artikel over de geschiedenis van epoxyhars en ontdek hoe dit materiaal uitgroeide tot dé favoriet van professionals, kunstenaars en hobbyisten.