De geschiedenis van epoxy

Epoxy wordt vandaag de dag veel gebruikt in tafels, sieraden, schilderijen, vloeren en zelfs gereedschap. Hoewel het nu populair is onder makers en kunstenaars, begon het verhaal van epoxy in een heel andere context. Het materiaal werd in de jaren 1930 ontwikkeld voor industriële toepassingen. 

Dit artikel beschrijft hoe epoxy ontstond in het laboratorium en uitgroeide tot een veelzijdig product dat inmiddels een vaste plaats heeft in creatieve projecten.

Parallelle ontdekkingen in Europa (1930–1939)

De geschiedenis van epoxy begint in de jaren 1930, wanneer chemici in verschillende Europese landen werken aan nieuwe synthetische harsen met bijzondere eigenschappen. Twee namen springen eruit:

Paul Schlack (Duitsland)
In 1934 ontwikkelde Schlack een reactie tussen bisfenol A en epichloorhydrine. Het resultaat was een thermohardende kunststof die zich kenmerkte door:

• Hoge sterkte;
• Chemische bestendigheid;
• Uitstekende hechting aan diverse ondergronden.

Hij vroeg patent aan op deze epoxyhars en legde daarmee de basis voor een nieuw type kunststof.

Pierre Castan (Zwitserland)
Rond dezelfde tijd werkte Castan aan epoxyverbindingen op basis van glycerol. Zijn formule trok de aandacht van Ciba AG, een Zwitsers chemiebedrijf dat later uitgroeide tot een toonaangevende producent van epoxyharsen onder de merknaam Araldite.

Oversteek naar Amerika (1940–1950)

Ook in de Verenigde Staten vond in deze periode belangrijke ontwikkeling plaats. In 1946 ontving Sylvan Greenlee een patent op een epoxyformule, die eveneens gebaseerd was op bisfenol A en epichloorhydrine. Zijn werk werd snel overgenomen door de industrie en leidde tot commerciële productie op grotere schaal.

Samen vormden deze drie pioniers, Schlack, Castan en Greenlee, de grondleggers van wat we nu kennen als epoxytechnologie.

Industriële doorbraak (1950–1970)

In de decennia na de Tweede Wereldoorlog brak epoxy definitief door als industrieel materiaal. Dankzij de uitzonderlijke eigenschappen vonden epoxyharsen hun weg naar uiteenlopende sectoren:

• Luchtvaart: composietmaterialen werden sterker en lichter;
  
• Bouw: gebruikt als vloercoating, lijm, afdichtmiddel;
  
• Elektronica: toegepast als isolatiemateriaal en beschermende giethars rond componenten;
  
• Scheepsbouw en auto-industrie: voor corrosiewerende coatings en composieten.

De chemische structuur van epoxy maakte het bij uitstek geschikt voor high-performance toepassingen: slijtvast, bestand tegen chemicaliën, waterdicht én duurzaam.

Creatieve herontdekking (1990–heden)

Waar epoxy aanvankelijk een puur industrieel product was, ontstond er vanaf de jaren 1990 een groeiende belangstelling vanuit de creatieve sector. Kunstenaars ontdekten de glasheldere, zelfnivellerende eigenschappen en begonnen ermee te experimenteren. Dit leidde tot een nieuwe generatie toepassingen:

• Schilderijen met diepte, mooie kleuren- en glanzende coatings;
  
• Epoxy tafels met hout, kleurpigmenten en epoxy 
  
• Handgemaakte sieraden en accessoires;
  
• Decoratieve objecten, kunst en beeldhouwwerken.
  

De ontwikkeling van gebruiksvriendelijkere consumentenproducten, met langere verwerkingstijd, veilige pigmenten en duidelijke instructies, maakte epoxy toegankelijk voor hobbyisten en makers van elk niveau.

Hedendaagse toepassingen

Tegenwoordig is epoxy beschikbaar in talloze varianten, zoals universele epoxy:

• Sneldrogende lijmen
  
• UV-bestendige gietharsen (voor buitengebruik)
  
• Specifieke formules voor kunst, industrie of techniek
  
• Gietvloeren 
• Coatings

Epoxy begon als een scheikundig experiment in laboratoria in Duitsland en Zwitserland. Sindsdien is het uitgegroeid tot een belangrijk materiaal voor makers wereldwijd. Epoxy biedt veel creatieve mogelijkheden. De geschiedenis ervan versterkt de waarde van dit materiaal. Dankzij sociale media, tutorials en de DIY-cultuur is epoxy uitgegroeid tot een wereldwijd fenomeen in de creatieve sector.

🔗 Bronvermelding: Deze blog is gebaseerd op historische informatie uit patenten en vakliteratuur, en biedt achtergrond bij de ontwikkeling van epoxy. Wil je meer weten? Bekijk dan ook de Wikipedia-pagina over epoxy voor de encyclopedische context.